Niestety, niewiele w tym zakresie można zrobić. Ważne jest aby pilnować wagi w ciąży. Nie można przytyć więcej niż jest to polecane – zwykle 15 do 18 kg; przyrost wagi powinien być powolny. Nie ma dowodów na to, że używanie kremów, olejków, balsamów – zapobieganie powstaniu rozstępów. Odpowiednie natłuszczanie skóry brzucha jest jednak zalecane w celu zmniejszenia swędzenia.

Dobra wiadomość jest taka, że z czasem stają się one mniej widoczne. Staje się to od 6. do 12. miesięcy po porodzie. Pigmentacja częściowo znika a zajęte obszary skóry stają się generalnie jaśniejsze niż otaczająca skóra. Niestety, struktura zmienionych obszarów skóry nie zmienia się.

Niestety.. nie można ich usunąć. Gdy rozstępy stają się utrapieniem konieczna jest konsultacja dermatologa. Oczywiście pora na to jest po kilku miesiącach od porodu. Porady dermatologa pomogą na zmniejszeniu zmian skórnych. Jest wiele na to sposobów. Stosowane są środki miejscowe – oparte na działaniu tretynoiny (Retin A) i kwasu glikolowego.

Istotą zmian jest rozciągnięcie kresy białej. Normalnie jest ona bardzo wąska – koło pępka może mieć 2,5 cm, powyżej ma 1,5 cm szerokości. Przy rozejściu mięśni prostych kresa biała – struktura łącząca oba mięśni – ma szerokość wielokrotnie większą: 5-6 cm.

Samo rozejście mięśni prostych nie jest niebezpieczne. Zwykle towarzyszy temu przepuklina pępkowa. Gdy w otworze przepukliny pępkowej nie dochodzi do uwięźnięcia tłuszczu lub jelit – ponownie jest to defekt jedynie estetyczny. Gdy w pępku jest wyczuwalne jakiś opór (guzek) a dodatkowo staje się on bolesny – mogło dojść do uwięźnięcia przepukliny. Wymagana jest wówczas konsultacja chirurgiczna.

Badanie jest bardzo proste.  Należy położyć się na plecach. Pod głowę poduszka, nogi zgięte w biodrach i kolanach, stopy oparte na podłożu. Jedną ręką podeprzeć głowę. Wziąć głęboki wdech i przy wydechu unieść ramiona z poduszki. Do pomiaru wykorzystać palce wskaziciel i 3. wolnej ręki (drugą podpieramy głowę). Wyprostowane i połączone palce przeprowadzamy wzdłuż całej kresy białej (w linii środkowej ciała od wyrostka mieczykowatego mostka – czyli od dolnego brzegu środka łuku żebrowego) - od żeber do spojenia łonowego. W tym miejscu, gdzie oba połączone palce można wsunąć pomiędzy mięśnie (wpadają jakby do wnętrza brzucha) występuje rozejście mięśni prostych brzucha. Test na rozejście jest wówczas pozytywny. Należy ocenić całość kresy białej – rozejście najczęściej i najszersze zwykle jest na wysokości pępka. Zmiany o niewielkim nasileniu sięgają 3-5 cm powyżej i poniżej pępka. Duże rozejście może objawiać się poszerzeniem na 3-4 palce rozpoczynającym się wysoko w nadbrzuszu i kończące się na dole brzucha. Poza tym ocenia się, czy nie występują drobne ubytki ciągłości tkanki w kresie białej. Mogą to być niewielkie otwory – przepukliny kresy białej.

Oczywiście, że rozejście może też wystąpić u mężczyzny. Przyczyną zmian są czynniki powodujące wzrost ciśnienia w jamie brzusznej. Numer jeden jest otyłość, szczególnie typu męskiego (androidalnego), w której tłuszcz gromadzi się głównie w brzuchu. Osoby takie mają dość szczupłe ramiona i nogi a cały tłuszcz jest w jamie brzuchu. Sylwetkę taką określa się jako falstafowską lub typ jabłka (kobieta z tłuszczem na pośladkach i udach to typ „gruszki”). Przy takim gromadzeniu się tłuszczu ciśnienie w brzuchu jest kilkukrotnie wyższe niż normalnie i działanie tego wysokiego ciśnienia trwa cały czas, 24 godziny na dobę. Jeżeli do tego dołącza się kaszel (palacz?), które chwilowo podnosi ciśnienie w brzuchu 10-krotnie - to z czasem kresa biała po prostu tego nie wytrzymuje i pojawiają się w niej pęknięcia (= przepukliny kresy białej) lub też ulega rozciągnięciu (= rozejście mięśni prostych, ich rozstęp). Inne przyczyny rozstępu mięśni to nieprawidłowo prowadzone ćwiczenia, nieprawidłowe podnoszenie ciężarów (podczas ćwiczeń lub pracy zawodowej), obciążenia genetyczne, choroby przebiegające z wyniszczeniem i gromadzenie się płynu w jamie brzusznej. Rozejście mięśni prostych może też być następstwem przebytego leczenia operacyjnego powikłanego złym gojeniem się ran operacyjnych. Podwyższone ciśnienie w jamie brzusznej, nieprawidłowe ćwiczenia, podnoszenie ciężarów, choroby i podobne czynniki mogą być również przyczyną rozejścia mięśni prostych u kobiet.

Są dwie postacie tej przepukliny: wrodzona lub nabyta. Wrodzona jest obecna przy narodzinach. Pępowina jest przyłączona w pępku podczas rozwoju w łonie matki i ten naturalny otwór w mięśniach występuje w miejscu, gdzie naczynia krwionośne przechodzą z matki na płód. Prawidłowo ten otwór mięśniowy zamyka się całkowicie po porodzie. Gdy nie dojdzie do tego - powstaje przepuklina pępkowa. U dziecka nie ma pośpiechu z naprawą przepukliny pępkowej – można czekać aż do osiągnięcia wieku szkolnego. Wymaga to jednak cyklicznej kontroli. Nabyte przepukliny pępkowe rozwijają się u dorosłych w miarę starzenia się organizmy lub w następstwie urazu w okolicy pępka. Przyczyną może być również uraz wywołany przez zabieg chirurgiczny – np. po wprowadzeniu trokaru przy operacji laparoskopowej przez pępek (typowo np. przy usuwaniu pęcherzyka żółciowego). Wszystko, co powoduje wzrost ciśnienia w jamie brzusznej przyczyniają się do rozwoju przepukliny. Wysokie ciśnienie śródbrzuszne rozciąga ten obszar, który naturalnie jest nieco słabszy niż pozostała ściana brzucha. Przyczyną mogą być ćwiczenia fizyczne pod dużym obciążeniem lub tycie, co zwiększa rozmiar otworu przepuklinowego i popycha jelita, tłuszcz lub też inne narządy poprzez wrota do worka przepuklinowego. Czynniki sprzyjające rozwojowi przepukliny pępowinowej: Przewlekły kaszel (w trakcie kaszlu ciśnienie w jamie brzusznej rośnie 10x) Palenie tytoniu Otyłość Napinanie powłok podczas podnoszenia ciężkich przedmiotów Napinanie powłok podczas wypróżnień (przy przewlekłych zaparciach), ciąża, niektóre leki osłabiające tkankę łączną, takie jak np. sterydy, przedwczesny poród

Chorych z małymi, bezobjawowymi przepuklinami pępkowymi nie trzeba od razu operować. Wystarczy okresowa kontrola lekarska – czyli tzw. „obserwacja”; czasami operacji chirurgicznej można uniknąć nawet u dorosłych. Przepuklina pępkowa jednak nigdy nie zagoi się i będzie się z każdym rokiem – niekiedy bardzo powoli – powiększać się. Dopóki zawartość przepukliny jest odprowadzalna do wnętrza brzucha (można ją przemieścić, wsunąć z powrotem do brzucha) – to jest to praktycznie defekt kosmetyczny (choć ciągle potencjalnie groźny). Zazwyczaj zawartość przepukliny może być przesunięta do brzucha ("redukcja", odprowadzenie przepukliny). Zagrożenie powstaje wtedy, gdy przepuklina staje się nieodprowadzalna (nie można jej zlikwidować poprzez odprowadzenie zawartości do wnętrza brzucha). Najpoważniejsze zagrożenie stanowi uwięźnięcie jelita lub innych narządów w przepuklinie. Gdy dochodzi do ucisku na ścianę jelita lub tłuszcz w worku przepuklinowym przepuklina staje się "uwięźniętą".

Po operacji przepukliny pępkowej, gdy nie ma powikłań a sam zabieg przebiegł gładko większość pacjentów po kilku godzinach wraca do domu. Pierwsze dni po operacji należy brać leki p-bólowe w ustalonych dawkach i porach. Nie czeka się na wystąpienie bólu, gdyż łatwiej jest zapobiec wystąpieniu bólu – niż potem go leczyć. Powrót do pracy jest zależny od jej charakteru oraz od wrażliwości pacjenta na ból. Gdy praca nie wymaga wysiłku fizycznego - podjęcie pracy może nastąpić po kilku dniach. Powrót do pełnej aktywności fizycznej (w tym ćwiczeń i podnoszenia ciężkich) może powinien zostać opóźnione o 6 tygodni od naprawy przepukliny. Pełne zagojenie ran następuje po 100 dniach. Rana skórna formuje się przez blisko rok. Po jej zagojeniu polecane jest jedynie jej natłuszczanie (oliwka dla dzieci).

Można nic nie robić i tylko założyć pas brzuszny (i mieć nadzieję, że nic z czasem, po kilku latach się nie stanie; zwykle jednak nie można liczyć na takie szczęście) Metody operacyjne "na otwarto" z cięciem powłoki brzusznej - mniejszym lub większym Metody laparoskopowe - małe nacięcia przez które przeprowadza się kamerę (obraz z wnętrza brzucha jest na ekranie TV) oraz narzędzia; otwór przepuklinowy zamyka się siatką (łatą) układaną wewnątrz brzucha.

Gdy po ciąży pojawia się (lub podejrzewa się) przepuklina brzuszna - należy udać się do lekarza specjalisty i zasięgnąć fachowej porady Przepuklina, gdy już wystąpiła – to nigdy nie zaniknie, jedynie z czasem będzie się powiększać, może też spowodować inne powikłania np. uwięźnięcie jelit (a to wymaga pilnego leczenia) Im mniejsza przepuklina – tym szybsze, lżejsze i mniej obciążające dla pacjenta leczenie Gdy nie czeka się z leczeniem przepukliny wiele lat – można liczyć na całkowite i trwałe wyleczenie W wielu przypadkach można zastosować metodę laparoskopową zaopatrzenia przepukliny – a to skraca czas leczenia, zmniejsza bóle pooperacyjne, mniej ogranicza sprawność, zapewnia lepsze gojenie ran

Dla wykonania operacji wymagane jest odpowiednie znieczulenie chorego. Dla bezpiecznego wykonania znieczulenia niezbędne jest gruntowne zbadanie chorego, przeanalizowanie przyjmowanych leków, określenie czy mogą zagrażać jakieś niebezpieczeństwa w okresie okołooperacyjnym. Pacjenta bada chirurg i anestezjolog. W zależności od wieku pacjenta i jego zdrowia, mogą być wymagane badania krwi, moczu, EKG, RTG klatki piersiowej lub też inne, dodatkowe badania. Gdy pacjent jest pod stała specjalistyczną opieką – wymagana jest konsultacja w danym zakresie oraz pisemna opinia, w której zawarte powinny być informacje, co do bezpieczeństwa operacji oraz leczenia w okresie okołooperacyjnym. Jest to ważne szczególnie przy leczeniu kardiologicznym, endokrynologicznym, hematologicznym, itd. Istnieją leki, których przyjmowanie musi być zatrzymane przed operacją. Pacjent musi omówić przyjmowane leki z zarówno z chirurgiem, jak i anestezjologiem. Nie wolno kontynuować, jak również przerywać brania leków bez konsultacji z lekarzem. Przykładowo: Aspiryna, Polopiryna, Acard i Plavix spowolniają krzepnięcie krwi. Wymagane jest zaprzestanie przyjmowania tych leków na 7 dni przed zabiegiem, co zmniejsza ryzyko krwawienia. Warfaryna (Coumadin) również spowalnia krzepnięcie krwi i należy przerwać to leczenie co najmniej 3-5 dni przed operacją. W niektórych przypadkach doustny lek zmniejszający krzepnięcie zastępuje się na okres operacji zastrzykami o podobnym działaniu (tzw. heparyny drobnocząsteczkowe). Są one bezpieczne – nie zwiększają krwawienia przy operacji. Decyzję, co do zmiany sposobu leczenia podejmuje chirurg, zwykle po konsultacji z lekarzem specjalistą w danej dziedzinie. Przed operacją zwykle wymagane jest wypełnienie ankiet ze szczegółowymi pytaniami dotyczącymi chorób współistniejących oraz przeszłości i teraźniejszości zdrowotnej pacjenta. Po rozległych zabiegach abdominoplastyki podaje się leki zmniejszające krzepliwość - heparyny drobnocząsteczkowe (Clexane, Fraxiparine). Niekiedy również po wypisie ze szpitala pacjent dostaje zalecenie wstrzykiwania sobie samemu leków zmniejszających krzepnięcie krwi. Operacja może być wykonana, gdy pacjent jest na czczo przez co najmniej 6 godzin (bez picia, jedzenia, palenia, żucia gumy). Jeżeli w tym okresie przypada czas na przyjęcie leków – np. na nadciśnienie tętnicze – należy je połknąć i popić małym łykiem wody.

Gdy opisuje się metody wzmocnienia ściany brzucha z reguły powstaje pytanie o możliwość, bezpieczeństwo stosowania materiału syntetycznego. Zgodnie z współczesnymi zasadami do zamykania ubytków ściany brzucha (przepuklin) o średnicy ponad 5 cm powinno się stosować siatkę syntetyczną. Takie wzmocnienie zmniejsza ryzyko nawrotu przepukliny oraz pozwala na stosowanie techniki „beznapięciowej”. Stosując tradycyjne metody zaopatrywania przepuklin zamykano otwór przepuklinowy zbliżając otaczające tkanki do siebie. Wykorzystywano w mniejszym lub większym zakresie zeszycie tkanki „na siłę”. W efekcie takiego postępowania częste były nawroty przepuklin oraz ból w miejscu operowanym. Współcześnie obowiązuje zasada postępowania „beznapięciowego”. Nie zbliża się tkanek do siebie na siłę, ale otwór przepuklinowy przykrywa się materiałem sztucznym. Stosowanie siatek w tym zakresie jest powszechnie uznawane, błędem jest inne postępowanie.

Wzmocnienie siatką zmniejsza ryzyko nawrotu przepukliny oraz pozwala na stosowanie techniki „beznapięciowej”. Zdawałoby się, że w każdym przypadku wymagane jest użycie siatki. Ale.. jest wyjątek od tej reguły i dotyczy kobiet w wieku pre-menopauzalnym a więc takich, które mogą zajść w ciążę. Uważa się, że zastosowanie siatki u kobiety może spowodować trudności z zajściem w ciążę. Wspomniane zaburzenia mogą zostać wywołane poprzez zrosty wewnątrzbrzuszne (zobacz), które mogą być następstwem zastosowania siatki. Taka jest ogólne reguła, powtarzana na wielu spotkaniach specjalistów w chirurgii przepuklin. W praktyce, gdy naprawiam defekty po ciążowe powłok – gdy tylko nie ma konieczności NIE stosuję siatki. Gdy pacjentka życzy sobie dodatkowego wzmocnienia powłoki – jedynym sposobem jest wstawienie choćby małej siatki. Postępowanie u mężczyzn jest zupełnie odwrotne: stosuję siatkę w każdym możliwym przypadku, bo tylko to gwarantuje trwały efekt. Szczególnie jest to ważne, gdy leczę pacjenta otyłego, palacza, czy gdy rozejście mięśni jest następstwem choroby lub przebytej operacji.

Wiele Pań się niepokoi, czy miejsce "zeszycia brzucha" nie rozpruje się przy następnej ciąży? Nie ma takiego niebezpieczeństwa! Po 3-5 miesiącach od naprawy powięź mięśniowa (czyli to, co decyduje o wytrzymałości mechanicznej rany) odzyskuje ponad 60% wytrzymałości tkanki zdrowej, nieuszkodzonej. Oczywiście ta wartość jest dużo większa, gdy wszczepia się materiał syntetyczny. Jeżeli mięśnie proste brzucha zostały do siebie odpowiednio zbliżone i pochewki mięśniowe dokładnie przylegają należy liczyć się z tym, że następują pomiędzy nimi zrost. Siła tego miejsca zrastania stopniowo zwiększa się przez pierwsze 100 dni. Gdy zrost jest prawidłowy można liczyć na to, że miejsce to będzie posiadało wytrzymałość prawie jak prawidłowa tkanka, a więc zupełnie dobrze wytrzyma kolejną ciążę. Pytania dotyczą też siatki wgojonej w powłokę brzuszną. Tutaj moja odpowiedź jest dużo bardziej jednoznaczna. Miejsce z prawidłowo wgojoną siatką jest dużo mocniejsze niż naturalna ściana brzucha. Gdy doszło do operacji – siatkę normalnie się przecina. Zdarza się, że dobrze wgojoną siatkę nawet chirurg nie zauważy a jedynie wczuje pewne stwardnienie tkanki. Przy zamykaniu zszywa się tkanki tak samo, jak te bez siatki. Gojenie w tym miejscu jest nawet pewniejsze a blizna bardziej wytrzymała niż w miejscach bez siatki.

Abdominoplastyka jest poważnym zabiegiem chirurgicznym, który niestety niesie ze sobą ryzyko wszystkich poważnych powikłań łącznie z zagrożeniem życia i zdrowia. Nie jest to w żadnym przypadku banalny zabieg plastyczny. Przy podejmowaniu decyzji o poddaniu się takiej operacji należy poznać i uwzględnić możliwość wystąpienia powikłań. Dopiero przy porównaniu zalet i niebezpieczeństw – powinno się podejmować decyzję o poddaniu się temu leczeniu. Powikłania możliwe do wystąpienia to:

•             - Krwawienie z ran

•             - Gromadzenie się płynu wysiękowego

•             - Złe gojenie się ran, łączenie z martwicą brzegów ran, podskórnej tkanki tłuszczowej i ropieniem

•             - Znieczulica w miejsca przemieszczonej i preparowanej skóry; inne zaburzenia czucia w operowanych fragmentach skóry

•             - Zmiana zabarwienia skóry

•             - Asymetria ciała, blizn po zabiegu

•             - Rozejście się ran z powodu złego gojenia i zakażenia

•             - Bóle w okolicach operowanych, w tym też bóle nawrotowe

•             - Obrzęki kończyn dolnych

•             - Uszkodzenie nerwów z promieniowaniem bólu do kończyn

•             - Zmiany wymagające powtórnych zabiegów (re-operacji)

•             - Krwiaki w ranie (3-4% przypadków)

•             - Bliznowce na przebiegu ran

•             - Brak zblednięcia blizn (oceniać to można dopiero po roku od operacji)

•             - Zgon z powodu powikłań krążeniowych (zakrzepy, zatory, powikłania sercowe)

•             - Powikłania związane ze znieczuleniem